|
Tourette sendromu tekrarlayan, istemsiz,
fiziksel tikler ve sesli ataklara yol
açan nörolojik bir bozukluktur. Tik
sendromlarının en şiddetlisidir. Tikler
yarı istemli kas spazmlarıdır. Bir kas
grubunda ani ve aralıklı seyirmelerden
oluşurlar. En çok dikkati çekenler göz
kırpma, koklama, yüz buruşturma, omuz
hareketleri ve baş hareketleridir. Bu
bozukluğun tam nedeni bilinmemektedir.
Hastalığın belirtileri genellikle üç ila
dokuz yaşları arasında belirir
Tourette baş ve boyundaki küçük kas
tikleriyle oluşur. Zamanla gövde ve
uzuvlarda diğer tikler belirir. Bu
bozukluğun olduğu hastalar genellikle
fiziksel tiklerle birlikte ses tikleri
geliştirirler. Yüz kişiden biri gibi
yüksek bir oran daha hafif tikler
yaşayabilir. Tourette sendromu
erkeklerde kadınlara göre üç dört kat
daha sıktır ve belirtiler genel olarak
en çok ileri gençlik yıllarında
şiddetlidir.
Nedenleri
Tourette sendromunun tam nedeni
bilinmemektedir ve bu nedenle önlemenin
bir yolu yoktur. Araştırmacılar Tourette
sendromunun nedeninin kalıtsal bir
genetik defekt olabileceğini
düşünmektedir. Tourette sendromuyla
ilgili genler halen tanımlanmaktadır ama
bazı hastalarda Tourette sendromunun
nedeni hemen hemen kesinlikle
genetiktir. Genetik bir nedeni
destekleyici ailesel kümeler
tanımlanmıştır. Beynin motor
hareketlerinin kontrolüne katkıda
bulunan bölgesi olan bazal
ganglialarında bir anormallik olabilir.
Tourette çok karmaşık bir sendromdur.
Beynin çeşitli bölgelerinde ve bunları
bağlayan elektriksel devrelerde
anormalliklerle ilgilidir. Beyinde
dopamin ve serotonin ve norepinefrin
dahil olmak üzere sinir impulslarını
ileten kimyasallar (nörotransmiterler)
bir rol oynayabilir.
Belirtileri
Belirtiler çocuktan çocuğa değişebilir.
Belirtiler tipik olarak heyecanlanma,
stres veya anksiyete dönemlerinde artar.
-
Yüz, kollar,
bacaklar veya gövdede istemsiz
hareketler
-
Sık sık, hızlı ve
tekrarlayıcı bir şekilde oluşan
hareketler
-
Tekrarlayan düşünce paternleri
-
Kelimelerin
tekrarlanan kullanımı
-
Kekeleme
-
Dili dışarı çıkarma
-
Anormal yürüme paternleri
-
Diş gıcırdatma
-
Yüz buruşturma
-
Boğaz temizleme
-
Genital bölgeye
dokunma
-
Ayıp sözlerin kompulsif şekilde söylenmesi
Tanı
Aşağıdaki belirtiler 18
yaş altında bir çocukta
varsa genellikle
Tourette sendromu
bulunduğuna işaret eder.
Çok sayıda istemsiz
motor ve sözel tik
(hepsi her zaman aynı
anda olmaz).
Günde birkaç kez bir
yıldan uzun süre hemen
hemen her gün bulunan
tikler vardır.
Belirtilerin nedeninin bir nöbet
bozukluğu gibi başka bir hastalık
olmadığından emin olmak için bir MRG
görüntüleme taramaları veya kan testleri
istenebilir. Tourette hastalarında
sıklıkla dikkat eksikliği hiperaktivite
bozukluğu (DEHB), obsesif kompulsif
bozukluk, öğrenme zorlukları, uyku
bozuklukları ve anksiyete bozuklukları
gibi başka eş zamanlı hastalıklar
vardır.
Tedavi
Tikleriniz şiddetli değilse tedavi
gerekmeyebilir. Tikleriniz şiddetliyse
veya kendinize zarar vermenize yol
açıyorsa veya tikleri yetişkinlikte
kötüleşen yüzde 10'luk hasta grubuna
giriyorsanız birkaç tedavi mevcuttur.
Tourette hastalarına psikoterapi
verilebilir (lisanslı bir ruh sağlığı
uzmanıyla bire bir danışmanlık)
Psikoterapi ayrıca DEHB, OKD ve
anksiyete belirtilerini rahatlatmaya
yardımcı olabilir. Terapi seansları
sırasında hipnoz, relaksasyon
teknikleri, yönlendirilmiş meditasyon ve
derin solunum kullanılabilir.
Hastalar ayrıca yine Tourette durumuyla
başa çıkmaya çalışan aynı yaş grubunda
başkalarıyla birlikte danışmanlık
alacakları grup tedavisinden
faydalanabilirler.
Haloperidol, aripiprazol gibi nöroleptik
ilaçlar beyinde dopamin reseptörlerini
bloke edebilir. Bu ilaçlar tikleri
kontrol etmeye yardımcı olur.
Etkilenen kaslara botoks
enjeksiyonları basit
motor ve vokal tiklere
yardımcı olabilir.
Ritalin gibi uyarıcı
ilaçlar tikleri
arttırmadan DEHB
belirtilerini
azaltabilir.
Kloridin gibi kan
basıncı ilaçları öfke
ataklarını kontrol
etmeye yardımcı olabilir
ve aynı zamanda dürtü
kontrolüne yardımcı
olur. Yan etkileri
sedasyon ve uyku
halidir.
Prozac gibi
antidepresanlar obsesif
kompulsif davranışları
kontrol etmeye yardımcı
olabilir.
|