home icon ile ilgili görsel sonucu Prof. Dr. Özcan UZUN
Psikiyatri Uzmanı
 
 

  PSİKİYATRİDE TEDAVİ İLKELERİ

 

Psikiyatride ilaç (farmakoterapi)  ve psikoterapi sıklıkla bir arada   uygulanmaktadır. Her iki yöntemin birlikte uygulanması tedavinin etkisini artırmaktadır.

Psikiyatrik tedaviler konusunda bazı noktaların bilinmesinde yarar vardır:

Psikiyatrideki bütün ilaçların etkisi ortalama 4 ile 6 hafta sonra ortaya çıkar. Bu süreden önce ilacın etkili olup olmadığından söz edilemez. Bu sürenin daha rahat geçirilmesi için tedavinize bazı ek ilaçlarla takviye yapılabilir.

Tedavinin başlangıcında bazen sıkıntılarda artış gözlenebilir. Veya bazı ilaç yan etkileri ortaya çıkabilir. Bu yan etkilerin çoğu 1-2 hafta içinde kaybolacaktır. Yine de bir yan etki ile karşılaştığınızda ilacınızı azaltmayın veya kesmeyiniz. Bu durumda doktorunuza ulaşınız. 

Psikiyatride kullanılan ilaçlar bağımlılık yapmazlar. Bunun birkaç istisnası vardır. Bu istisna ilaçlarda ancak yatkın kişilerde bağımlılığa yol açabilir. Doktorunuz bu ilaçları önerirken sizin bağımlılığa yatkınlığınızı değerlendirecektir. 

Psikiyatride kullanılan hiçbir ilaç gelişigüzel bırakılmamalıdır. İlaç kesmenin belli kuralları bulunmaktadır. Bu kurallara uymadan ilacı kesmek veya azaltmak sıkıntılarınızı artırabilir.

Tedavi sonucu rahatlamanız veya iyileşmeniz  tedavinin kesilebileceği anlamına gelmez. Psikiyatrideki tedavilerin süresi en az 6 aydır. Hiçbir yakınmanız kalmasa bile tedavinin daha erken sonlandırılması hastalığınızın tekrarlamasına  yol açacaktır. Hastalığın tekrarlaması durumunda tedavinin daha zor olacağını unutmayınız. 

Psikiyatride ilaç tedavisinin temel kuralı "etkili en düşük dozda ilaç" kullanılmasıdır. Gerekli ilaç düzenlemelerinin yapılabilmesi için doktorunuzla iletişiminizi devam ettirmeniz gereklidir.  

Doktorunuzla iletişiminizi kesmemelisiniz. Doktora başvurmak için kötüleşmeyi asla beklemeyiniz. Zira hastalığın kötüleşmesi veya tekrarlaması sizin tedavinizi zorlaştıracaktır. Sizin veya çevrenizdekilerin fark edemediği hastalığın alevleneceğine dair ipuçlarını doktorunuzun görebilmesi için düzenli olarak kontrollere devam etmeniz gereklidir.

Düşünme, duygulanma, davranma beynin işlevlerindendir. Psikiyatrik hastalıklar beynin bu işlevleriyle ilişkili durumlardır. Birçok nedenle bağlı olarak beynin bu işlevlerini yerine getirmemesi psikiyatrik hastalıklarla sonuçlanır. Bu nedenle bu hastalıkların tedavisinde muskanın-hocaya gitmenin vs. yararı olmamaktadır. 

Sıkıntıların "geçer-düzelir" diye ihmal edilmesi veya "daha artarsa doktora giderim" diye ertelenmesi sıkıntıların müzminleşmesine ve tedavi şansının azalmasına neden olmaktadır. Unutmayın ki sinsi başlayan ve sinsi devam eden tabloların tedavisi ağır durumlardan daha zordur. 

Psikiyatrik tedavilerde en büyük sorun hastanın tedaviyi aksatmasıdır.

Tedaviyi aksatmanın en çok rastlanan nedenleri; 

İlacın etkisini beklemeden ilacı kesmek: İlaçların etkisinin 4-6 hafta sonra başlayacağını unutmayınız.

"İyileştim" diye ilacı kesmek: İlaç kullandığınız için düzelmiş, rahatlamış olduğunuzu aklınızdan çıkarmayınız. 

Çevreden çekinerek ilacı kesmek: Unutmayın ki psikiyatrik hastalıklar düşünebilen, olaylara duyarlı olabilen kişilerde ortaya çıkmaktadır. Birçok hastalık zekası ortalamanın üzerinde olan bireylerde görülmektedir.  

Yan etkiler nedeniyle ilacı kesmek: Yan etkilerin çoğu zamanla yatışırlar. Pek azı devam edebilir. Devam eden yan etkilerin ise ilaç dozunu ayarlayarak veya ilacı değiştirerek çözümlemek mümkündür. Unutmayın ki ilacınızın kalıcı bir yan etkisi yoktur. 

Doktorunuz ilaç yanında size bazı psikoterapi uygulamalarında bulunacaktır. Psikoterapinin birçok türü bulunmaktadır. Doktorunuz durumunuza göre ve kendi eğilimine göre bunlardan birini tercih edecektir. Psikoterapi hastalık süresinin daha kısa sürmesinde ve hastalığın daha sonra tekrarlamamasında yaralı olacaktır. Üstelik sizin hastalıkla baş etme gücünüzü de artıracaktır.

Psikoterapi hastalığın doğasına ve sizin ihtiyaçlarınıza göre şekillenir. Hastalıkla mücadele sırasında çıkacağınız her basamakta baş etmekte zorlanacağınız veya cevabını bulamayacağınız bir sorunla karşılaşabilirsiniz. Bu sorunlarla baş etmek için doktorunuz size önerilerde bulunacaktır. Bu nedenle doktorunuzla irtibatınızı kaybetmeyiniz.

Unutmayın ki rahatsızlıklar çoğu zaman "büyük sorunlar- olağan üstü yaşantılarla" ilişkili değildir. Dolayısıyla çözümünde de "olağanüstü gayret, sihirli davranışlar göstermek" gerekmemektedir. Size az da olsa sıkıntı veren, ancak önemsiz gördüğünüz için doktorunuza anlatmaya değer bulmadığınız herhangi bir sorun hem hastalığınızın baş etkeni hem de çözümü olabilir. 

Lütfen HER ŞEYİ anlatmanızın çok yararlı olacağını unutmayınız.