Huzursuz bacak sendromu (Restless leg syndrome; HBS), genellikle istirahat sırasında, özellikle bacaklarda rahatsızlık verici belirtilerle karakterize bir bozukluktur. Bacaklarda hissedilen rahatsızlık, huzursuzluk, hareket ettirme ihtiyacı, uyuşma, karıncalanma bazen de tam olarak tanımlanamayan bir histir.

Bu his kişiyi özellikle geceleri rahatsız eder. Ağrının tarifinde de çeşitlilik olur ve kişi "bacaklarım kıpraşıyor", "gıdıklanıyor", "yanıyor", "karıncalar geziyor" gibi cümlelerle yaşadığı sıkıntıyı anlatmaya çalışır. Zamanla uyku bozukluğu ve buna bağlı sinirlilik, konsantrasyon bozukluğu gibi şikayetler ortaya çıkar.

Huzursuz bacak sendromunun toplumda ortalama %10-15 sıklığında görüldüğü bilinmektedir. Yaşlanma ile görülme sıklığı artan bir hastalıktır. Hastaların %45'inde 20 yaşından önce ilk semptomların ortaya çıktığı belirtilmektedir.

Belirtiler

• Bacaklardaki rahatsız edici his nedeniyle bacakların hareket ettirilmesi isteği olur.

• Oturma ya da uzanma gibi inaktif durumlarda ortaya çıkar veya daha da kötüleşir.

• Yürüme, germe gibi hareketlerle kısmen ya da tamamen düzelir.

• Gündüz saatlerine göre akşam daha fazladır ya da sadece akşam saatlerinde ortaya çıkar.

• Destekleyici kriterler: Ailede HBS varlığı, dopaminerjik tedaviye yanıt alınması, uykuda ya da uyanıklıkta periyodik bacak hareketlerinin varlığı (PLMS-PLMW), uykusuzluk, kronik ilerleyici gidiş ve/veya periyodik kötüleşmeler, normal nörolojik muayene olmasıdır.

Teşhis

Her üç hastanın birinde ailevi geçiş yani genetik bir geçiş vardır. B12 eksikliği, demir eksikliği, diabet (DM), gebelik ve kanser sebep olarak belirlense de hastaların yüzde doksan beşinde bir neden bulunamamaktadır.

Oldukça sık görülse de romatizmalı hastalıklarla karıştırıldığından hastalığın teşhisi bazen uzun sürmektedir. Daha çok romatizmal hastalıklarla karışmaktadır. Ağrının hareketle azalması ve istirahat ile tekrardan başlaması bu hastalığın ayırıcı özelliğidir.

Bu garip his; ağrı, karıncalanma, uyuşma ve çekilme şeklinde tanımlanmaktadır. Bacaklar hareket ettirilerek geçici bir rahatlama sağlanabilir. Hastalar akşamları TV seyredemezler, misafirliğe gidemezler ve en önemlisi yattığında bacaklarındaki huzursuzluk hissinin harekete zorlaması nedeniyle uykuya dalamazlar, yataklarından kalkıp dolaşmak isterler. Aynı his gece yarısı uyanmalara ve uykuya dalma zorluğuna da yol açabilir. Bu hastalar uzun süreli istirahattan ve yolculuktan çok rahatsızlık duyarlar.

Her yüz kişinin biri ile beşinde rastlanacak kadar sık görülen rahatsızlıktır. İleri yaşla birlikte, sıklığında artış görülmektedir.

Tedavi

Altta yatan bir neden varsa (B12 eksikliği, demir eksikliği gibi) öncelikle onun tedavisi gerekmektedir. Sebebi belirsiz olan durumlarda ilaç tedavisi (Ropinirol, Pramipeksol, Klonazepam, Diazepam, Karbamazepin, Sinemet) verilebilir.

Huzursuz bacak sendromu olan kişinin bacaklarını hareket ettirmesi, sıcak sargı ile sarılması, yataktan kalkıp dolaşması ya da masajla kısa süreli de olsa bir rahatlama sağladığı ancak bu yöntemlerin sorunu geçici olarak gidermediği bilinmektedir.